Aswan en omstreken

De streek rond Aswan heeft een rijke geschiedenis en heeft een centrale rol gespeeld in de ontwikkeling van Egypte. Er zijn honderden historische plaatsen te vinden waar sommige van de meest belangrijke monumenten staan. Het gebied loopt van Aswan naar het zuidelijker gelegen Nassermeer. Men vindt de historische plaatsen in en rond Aswan en meer zuidwaarts lang de kust van het Nassermeer.

Aswan is de zonnigste zuidelijke stad van Egypte. Het is een vroegere grensstad die ongeveer 140 km ten zuiden van Luxor ligt. De sfeer in de stad is overduidelijk Afrikaans. De oude Egyptische naam was Syene. Het stadje is vrij klein, zodat je er gemakkelijk in kunt rondwandelen en is heel mooi aan de Nijl gelegen. Het leven is er rustig en relaxed. Je kan er heerlijk slenteren langs de "Corniche" terwijl de zeilboten (felluca's) met hun lange masten door het landschap glijden, of je kan er in drijvende restaurants naar Nubische muziek luisteren terwijl je vers gevangen vis eet.

In Aswan is de Nijl op zijn mooist. De rivier vloeit door de amber gekleurde woestijn en door de granieten rotsen, rond smaragdgroene eilanden bedekt met palmbossen en tropische planten. Ook een bezoek aan de Souk/bazaar loont de moeite. Hier kan men zich laten betoveren door de geur en de kleur van specerijen en parfums, terwijl men de handgemaakte producten kan bewonderen. Aswan is sinds het begin van de 19de eeuw een favoriete overwinteringbestemming waar men op een perfecte manier de stress van het dagelijkse leven kan vergeten.

De stad zelf ligt op de oostelijke oever van de Nijl. Hier kan men tot rust komen tijdens het bezoek aan een aantal mooie moskeeën. Wie wil, kan een boeiende avontuurlijke tocht ondernemen langs de monumenten. De bazaar loopt langs de Corniche die verder gaat langs de Tuinen en het Nubische Museum tot aan het kerkhof, met zijn woud van koepeltjes op de graven uit de Fatimid-tijd. Ten oosten van de begraafplaats, in de bekende steengroeven, kan men de onvoltooide obelisk zien, toegeschreven aan Farao Hatsjepsoet. Ten zuiden hiervan steken twee Grieks-Romeinse sarcofagen en een onvoltooide kolos half begraven in het zand.

                                                                   Philae tempel gewijd aan de Godin Isis

                           

Op het eiland Agilka, gelegen tussen beide stuwdammen van het Nassermeer, staan een aantal prachtige tempels. Oorspronkelijk stonden ze op het 300 meter verderop gelegen eiland Philae, dat al bij de bouw van de eerste Aswandam geheel onder water was verdwenen. Op Philae vond Isis volgens de legende het hart van haar man Osiris. Osiris was vermoord door Seth, die zijn lichaamsdelen over heel Egypte verspreidde. De Ptolemeëen bouwden hier de tempel ter ere van Isis, net als op alle andere plekken waar zij de resten van haar man had gevonden tempels zijn gebouwd.
De Romeinen voegden de poort van Hadrianus en de nooit voltooide kiosk (kleine zuilentempel) van Trajanus aan het tempelcomplex toe. De Isistempel en de overige gebouwen op Philae werden net als de tempels van Aboe Simbel tussen 1972 en 1980 afgebroken en weer opgebouwd op de huidige locatie, ongeveer 7 km ten zuiden van Aswan.
Isis was een van de belangrijkste godinnen van de oudheid en ze werd vereerd lang nadat het christelijke geloof zijn intrede had gedaan. Haar tempel was de laatste Egyptische tempel die gesloten werd (rond 535 na Chr.) en bezoekers in vorige eeuwen noemden het de 'Parel van Egypte'. Na de sluiting van de Isistempel gebruikte de op het eiland levende Koptische gemeenschap de gebouwen als kerk. Op het eiland kun je verder een kleine Hathortempel en een heiligdom van Imhotep bezichtigen. Je kunt het eiland alleen per boot bereiken. Vanaf de steiger duurt de boottocht ongeveer een kwartier en als je goed oplet kun je in het meer de palen boven water zien uitsteken, de oorspronkelijke locatie van de tempel.

                                                                                                                     Abu - Aboe Simbel rotstempels

In het hart van Nubië, 260 km ten zuiden van Aswan, liggen de meest indrukwekkende monumenten van het oude Egypte; de rotstempels van Aboe Simbel. De twee tempels werden gebouwd tussen 1290 en 1224 v. Chr. Tijdens de regeringsperiode van Egypte's machtigste farao Ramses II. Een bezoek aan Aboe Simbel is een van de hoogtepunten van een bezoek aan Egypte, ondanks de vele indrukken die je al opdoet na een bezoek aan steden als Aswan en Luxor.

De geschiedenis
 In de 66 jaar dat Ramses II regeerde heeft hij naast zijn bouwijver in Thebe zeven tempels in Nubië gebouwd, waarvan twee in Aboe Simbel. Aboe Simbel is gewijd aan de triade van Amon-Re, Re-Harakty en Ptah (God van de duisternis). Dieper liggende motieven voor de bouw van het complex midden in de Nubische woestijn waren Ramses II's zelfverering en het tonen van zijn macht aan de Nubiërs. Waarschijnlijk lag ook de liefde voor Nefertari ten grondslag aan de bouw.

De herontdekking
De Zwitser J.L.Burckhardt heeft de tempel op 22 mei 1813 'herontdekt'. Toevallig zag hij vier halve steenfiguren boven het zand uitsteken. De Italiaan Battista Belzani maakte een paar jaar later de ingang van de tempel vrij.

De redding van de Tempel
De beslissing van President Nasser om de grote dam bij Aswan aan te leggen hield in dat Abu Simbel en een groot aantal andere antieke tempels en heiligdommen in het Nassermeer zouden verdwijnen. Om dit te voorkomen liet Unesco de twee tempels tussen 1964 en 1968 naar een hoger gelegen plaats verhuizen. Bij deze gigantische operatie werd de tempel in 17.000 stukken gezaagd, en op de huidige plek, 65 meter hoger dan de oude locatie, weer opgebouwd. Om de indruk van een rotstempel te wekken werd aan de achterzijde van de tempel een betonnen koepel gebouwd. Het behoud van de rotstempels van Aboe Simbel staat te boek als de grootste reddingsactie van Unesco. Van de zeven rotstempels van Ramses II zijn er vier helemaal of gedeeltelijk gered voordat het Nassermeer volstroomde.

De Grote tempel van Ramses II
Met veel 'machtsvertoon' staan de 20 meter hoge beelden voor de rotspylonen van de Grote Tempel. Deze beelden werden ter plekke vervaardigd, en net zoals de tempel uit de rotsen gehakt. Duidelijk is te zien dat de tempel ter meerdere glorie van Ramses II diende, die hier als gelijke van de goden werd geëerd.


Na de ingang volgt het grote voorhof met acht Osiriszuilen. Op de wanden zie je Ramses II ten strijde trekken tegen de Nubiërs en de Aziaten. Op het voorhof komen verschillende zijvertrekken uit. In deze ruimtes werden tempelschatten en relikwieën bewaard. Na het voorhof volgt de kleine zuilenzaal, waar vier met reliëfs bewerkte zuilen staan. Het allerheiligste ligt in het verlengde van de zuilenzaal en is voorzien van hiërogliefen van offerscènes. Tegen de achterste muur zitten vier beelden. Van links naar rechts zijn dit Ptah, Amon-Re, Ramses II en Re-Harakhty.

Het licht in de tempel
De tempel is zo georiënteerd dat tweemaal per jaar, op 22 februari en 22 oktober, de eerste stralen van de ochtendzon recht in het 64 m diep gelegen heiligdom binnendringen. De stralen reiken door de lengte van de tempel tot aan het allerheiligste en verlichten de beelden van de goden tegen de achtermuur. Alleen Ptah, de God van de duisternis, wordt niet beschenen.

De kleine tempel van Hathor
Rechts van de Grote tempel staat de kleinere tempel van Hathor. Ramses II liet deze tempel bouwen voor zijn vrouw Nefertari. De façade bestaat uit zes staande beelden, vier van Ramses II en twee van Nefertari. Zij wordt hier net zo groot afgebeeld als haar echtgenoot, wat zeer uitzonderlijk was. De kolossen worden geflankeerd door de prinsen en prinsessen. Na de ingang betreed je de zuilenhal. De zes zuilen dragen het hoofd van Hathor in de gedaante van een koe. De wanden tonen reliëfs van de kroning van Nefertari door Hathor en Isis. Deze en vele andere tempels langs de Nijl zijn het makkelijkst bereikbaar via een Nijlcruise.

                                                                                   

De onvoltooide obelisk
Uit de groeven ten zuidoosten van Aswan haalden de farao's het graniet voor hun tempels, beelden, sarcofagen en obelisken. Zeer bijzonder is de onvoltooide obelisk (toegeschreven aan farao Hatsjepsoet) die hier te zien is. De obelisk dateert uit de 15e eeuw v. Chr. Met zijn 42 meter lengte en ruim 4 meter breedte zou het de grootste uit één stuk gehouwen obelisk aller tijden zijn geworden, maar vanwege onvolkomenheden heeft men hem nooit afgemaakt. Ook de poging er nog een kleinere van te maken mislukte. Archeologen hebben dankzij deze obelisk kunnen reconstrueren hoe de oude Egyptenaren bij het uithakken van zo'n gevaarte, dat aan een kant nog vast in de rots ligt, tewerk gingen, iets dat je ook als niet archeoloog nog steeds goed kunt zien. Drie kwartier lopen naar het zuiden staan een aantal onvoltooide beelden in de groeve. Zowel deze als de obelisk zijn per auto/excursie bereikbaar.

De Fatimidische begraafplaats
Je bereikt de granietgroeve via de zogenaamde Fatimidische begraafplaats met pittoreske koepelgraven van Islamitische heiligen. De heerschappij van de Fatimiden in de tiende eeuw na Christus bracht Egypte economische voorspoed en een culturele opleving. De naam Fatimiden is afgeleid van Fatima, de dochter van de profeet Mohammed. De Fatimiden hebben een eigen mystieke interpretatie van de islam.

                          

Kitchener's eiland
Geziret Nabatat (planteneiland) of Kitchener eiland ligt tussen Elephantine en de westoever in. Het is een van de meest verrukkelijke plaatsen in Aswan. In 1890 werd het eiland geschonken aan Lord Kitchener, de Britse consul-generaal van Egypte. Deze verwoedde botanist bracht planten uit alle delen van het Engelse koloniale imperium naar het eiland en gaf ze een plekje in de nu nog schitterende botanische tuin.

                                                                                             

Elephantine eiland
Elephantine eiland is ongeveer 1 km lang en 500 meter breed. Het eiland in de Nijl is het oudste bewoonde gebied van Aswan. De eerste nederzetting dateert van ongeveer 4000 v. Chr. Tegenwoordig heeft het eiland twee Nubische dorpen, waar af en toe nogal toeristische voorstellingen plaats vinden. Het zuidelijk deel van het eiland is het meest interessant. Hier vind je sporen van de antieke stad en een klein museum in een oude villa. In vier zalen worden vondsten van de verschillende archeologische expedities in het gebied tentoongesteld. Vlakbij ligt de klassieke Nijlmeter (aan de kant van de stad). Op de wanden van de 90 treden tellende trap kun je een schaalverdeling zien en enkele inscripties en cartouches uit de regering van Amenhotep III en Psammetichus II. De inscripties laten zien dat de waterstand vooral in de Romeinse periode bijzonder hoog was. De Nijlmeter werd in 1870 hersteld, en heeft tot 1966, het jaar van de laatste overstroming, dienst gedaan. Vlakbij het museum liggen eveneens de ruïnes van een oude Joodse tempel. Volgens sommigen hebben de Joden na hun vlucht uit het beloofde land de 'Ark des verbonds' in deze tempel verborgen. Nadat de Joden ook op Elephantine niet veilig bleken te zijn, zijn ze met de Ark verder de Nijl opgegaan, iets dat pleit voor de Ethiopische claim de Ark te bezitten. Je kunt het eiland Elephantine o.a. per felucca (zeilboot) bereiken.

                                                                                                              
                                       

Mausoleum van de Aga Kahn
Het graf van de in 1957 overleden Mohammed Shah Aga Khan is indrukwekkend door zijn eenvoud. Aga Kahn, in Pakistan geboren, was de leider van de Shiïten. Het mausoleum is prachtig gelegen op een heuvel en er heerst een serene sfeer. Je mag er naar binnen nadat je je schoenen hebt uitgedaan. Vanaf het graf kun je per kameel of te voet naar het 600 meter verderop gelegen St. Simonsklooster of 'Deir Amba Sanaam' gaan.

St. Simonsklooster of "Deir Amba Sanaam"
Dit Koptische Klooster werd in de zevende eeuw gesticht, om vijf eeuwen later weer verlaten te worden wegens gebrek aan drinkwater. Het inmiddels vervallen, maar toch nog altijd indrukwekkende klooster werd beschermd door een zeven meter hoge muur. Vlak achter de ingang liggen de resten van de driebeukige basiliek. In de absis kun je een zwaar beschadigde fresco van christus zien. De cellen van de monniken liggen links van de kerk. In de keuken zijn de oven en de olie en wijnpersen nog bewaard gebleven. In de noordelijke muur van de kerk gaat een trap omhoog naar de kasr, een woontoren van drie verdiepingen, die eigenlijk diende als toevluchtsoord voor onveilige tijden. Een kasr is iets dat je in vrijwel alle Koptische kloosters tegenkomt.

Aswandam
Dichtbij Aswan bevindt zich de wereldberoemde dam, een technisch hoogstandje uit de jaren 1960. Het bouwwerk bevat 18 maal meer materiaal dan de grote Piramide van Cheops. De dam is 5 km lang en bijna 900 meter hoog. Vandaag levert de dam irrigatie en elektriciteit voor heel Egypte, en samen met de oude Aswan-dam door de Britten gebouwd tussen 1898 en 1902, prachtige vergezichten voor de bezoeker. Van bovenop de dam kan men over het Nasser-meer kijken tot aan de Kalabsha tempel in het zuiden en het immense elektriciteitsstation in het noorden. Door de dam steeg het percentage landbouwgrond met 30%. De kracht van de dam verdubbelde de hoeveelheid beschikbare energie in Egypte. De dam gaf Egypte een heel ander aspect en ook een nieuw milieu. Het meer is ongeveer 8 km lang en behoort tot de grootste kunstmatig aangelegde meren in de wereld.

Vroeger overstroomde de Nijl elk jaar in de zomer. Deze overstromingen lieten vruchtbaar slib achter op de oevers van de Nijl, waardoor de bodem ideaal was voor landbouw. Wanneer echter het water te hoog kwam kon de gehele oogst vernietigd worden, terwijl in een jaar waar de overstromingen minder erg waren er een hongersnood plaatsvond. Deze overstromingen waren dan ook zo onvoorspelbaar dat het nodig werd geacht om ze beheersbaar te maken met een dam.

Constructie van de dam
De Britten begonnen in 1899 aan de constructie van de lage dam, die werd afgewerkt in 1902. De dam was 1900 m lang en 54 m hoog. Het oorspronkelijke ontwerp werd al snel niet voldoende geacht, en de dam werd twee keer verhoogd, van 1907-1912 en van 1929-1933.

Toen de dam bijna overstroomde in 1946 werd besloten om 6 km stroomopwaarts een nieuwe dam te bouwen. Het plannen van de bouw begon in 1952, net na de machtsgreep van Nasser. De Verenigde Staten boden miljarden hulp aan, maar dit aanbod werd ingetrokken in 1956 toen Egypte de Volksrepubliek China officieel erkende. De Egyptische regering ging dan maar alleen verder met het project. De Sovjet-Unie bood echter hulp aan om zo voet aan de grond te krijgen in Afrika. Ze gaven Egypte ook zware machinerie en technici. De enorme dam werd ontworpen door het Russische Zuk Hydroproject instituut.

De constructie van de dam begon in 1960 en was gereed op 21 juli 1970. Het reservoir begon zich te vullen na de afwerking van de eerste fase in 1964. Het hierdoor gevormde Nassermeer was voor de eerste keer volledig gevuld in 1976. Het reservoir verplichtte duizenden mensen te verhuizen, en ook archeologische sites moesten verplaatst worden.

Hoge Aswandam
De Hoge Aswandam is 3600 m lang, 980 m breed aan de basis, 40 m breed aan de bovenkant, en is 111 m hoog. Maximaal 11.000 m³ water kan per seconde door de dam worden gesluisd. De dam produceerde tegen 1998 15% van de totale Egyptische elektriciteit. Hierdoor konden verschillende dorpjes voor het eerst van elektriciteit worden voorzien. Er ontstond een visindustrie rond de meren, en de gevaarlijke overstromingen of droogten kwamen niet meer voor.

Nadelen
Het afdammen van de Nijl zorgde echter ook voor problemen. Het reservoir is aan het dichtslibben en zal binnen vijfhonderd jaar een slibvlakte geworden zijn. De Nijldelta zal uiteindelijk weg-eroderen aangezien de oevers niet meer worden versterkt met nieuw slib. Het noordelijke deel van de Nijl zal brak worden, waardoor de hele regio niet meer gebruikt zal kunnen worden voor landbouw. De delta zelf heeft al het grootste deel van zijn vruchtbaarheid verloren door het gebrek aan vers vruchtblaar slib. De productie van bakstenen, die de modder uit de delta gebruikt, is aan het stilvallen. De erosie van de kustlijnen langs de hele oostelijke Middellandse Zee is aan het versnellen.

Om de bodem toch nog vruchtbaar te houden worden jaarlijks enorme hoeveelheden kunstmest gebruikt, waardoor de bodem zwaar vervuild raakt. Verkeerde irrigatie zorgt voor een enorme verzilting van de bodem, een probleem dat nog eens versterkt wordt door het alsmaar verzilten van het Nijlwater. Het hele ecosysteem in de Nijl is aan het uiteenvallen.

De constructie van de dam zorgde ook voor politieke problemen. Het Nassermeer is enorm, en bijna de gehele Egyptische bevolking leeft in de Nijlvallei. Zou deze dam breken, dan zou waarschijnlijk half Egypte en 80% van de Egyptische bevolking vernietigd worden. Tijdens de Jom Kippoeroorlog had de Israëlische luchtmacht dan ook plannen om als noodplan deze dam te vernietigen.

Menu